Varis ve venöz yetmezlik nedir?
Normalde uyluk ve bacaktaki toplardamarlar başlıca yüzeyel olanlar ve derin yerleşimli olanlar olmak üzere ikiye ayrılır. Bunların işlevi uyluktan ve bacaktan toplanan kanı kalbe iletmektir. Özellikle yüzeyel venlerde(safen vende ve safen vene dökülen birincil dallarda) yerçekimine karşı hareketle sağlanan bu akışın devam ettirilmesinde kasların hareketi ve tek yönlü kapakçıklar önemli rol oynarlar. Fakat bu kapakçıklarda yetersizlik gelişirse özellikle zorlama ile akım ters yöne döner ve bacakta ve ayakta artmış kan basıncı ve hacmine neden olur.
Niye tedavi olmalıyım?
Varisler ve venöz yetmezlik, damarların genişlemesine, ağrı oluşmasına, zonklama oluşmasına, ödem (şişlik, sıvı toplanması) oluşmasına, yorgunluk, huzursuzluk, kaşıntı ve gece krampları oluşmasına neden olabilir. Hayatı ve konforlu yaşamayı oldukça olumsuz etkileyen bir durumdur. Tablo daha da ilerlerse kronik deri değişiklileri, skleroz, atrofi, bacaklarda yara açılması ve ülserlerin görülebilmesi ve damar iltihabı izlenebilir. Ayrıca damarların gittikçe genişlemesi önemli kozmetik sorunlara yol açabilir.
Varis ve venöz yetmezlik açısından risk altında mıyım?
Aile hikayesinin olması, uzun süre ayakta durmayı gerektiren işlerde çalışma, şişmanlık ve gebelik venöz yetmezlik oluşmasında başlıca risk faktörleridir.
Nasıl tanı konur?
Tanısı başlıca fizik muayene ve renkli doppler ultrasonografi incelemesi ile konur. Yüzeyel damarlarda, yüzeyel damarları derin damarlara bağlayan damarlarda (perforan venlerde), reflü (geriye doğru kan akımı kaçışı) ve genişlemelerin tespit edilmesi venöz yetmezlik tanısında önemlidir.
Tedavi yöntemleri nelerdir?
Geleneksel olarak bu varislerin cerrahi olarak bağlanıp çıkarılması yakın zamana kadar tercih edilen tedavi yöntemiydi. Fakat bu variköz genişlemelerin girişimsel radyolojik olarak görüntüleme yöntemleri eşliğinde termoablatif (ısıya bağlı olarak, büzüştürülme ve tıkanma şeklinde) olarak tedavileri güncel bir alternatif oluşturmaktadır. Varislerin damar içi yöntemle termoablatif tedavisi; cerrahiye göre; daha kısa süre alması, daha hızlı semptomların düzelmesi, daha hızlı toparlanma süreci, daha az hastanede yatış gerektirmesi, daha az ağrılı olması, deri üstünde yara izleri ve skar dokusu bırakmaması, yüksek başarı ve düşük tekrarlama oranları nedeniyle günümüzde ilk planda tercih edilen tedavi yöntemidir. Mikroflebektomi (genişlemiş damarların küçük bir açıklıktan dışarı çıkarılması) ve örümceksi damarlara sklerozan madde uygulanması, termoablatif tedaviye ek olarak uygulanan diğer yöntemlerdir.
Nasıl Yapılır?
Bacak iç tarafındaki yüzeyel toplardamarın içine girilerek yüzeyel ve derin toplardamar birleşme yerinin genelde 1 - 1.5 cm altından başlamak üzere ve mümkün olan en distale kadar, yüzeyel toplardamar termoablatif yöntemlerle (lazer, radyofrekans ablasyon, yapıştırıcı, buhar gibi . .) ince bir kateter yardımı ile büzüştürülür. Şayet perforan venlerde de yetmezlik varsa aynı işlem bu damarlara da uygulanır. Gerekli hallerde bacaktaki genişlemiş damarlar ince bir kesi ile dışarı çıkarılır (mikroflebektomi). Örümceksi genişlemeler için sklerozan madde enjeksiyonu uygulanır. İşlemde genelde 20-30 dakka sürer. 1 hafta kadar varis çorabı giymeniz istenir. Hastanede yatmanıza genellikle gerek yoktur.
İşleminin Riskleri ve Komplikasyonları nedir?
1- Tedavi edilen alan boyunca yaklaşık 2 hafta kadar sürebilen morluklar, kan toplanmaları (ekimozlar)(orta sıklıkta)
2- Tedavi uygulanan bacakta yaklaşık bir hafta sonra gelişen kısa süreli gerginlik ve kasılma hissi (orta sıklıkta)
3- Yüzeyel damar iltihabı (nadir)
4- Sinir yaralanmaları (nadir)
5- Bacakta pıhtı oluşması (nadir)
6- Deri yanıkları (nadir)
7- Yöntemde kullanılan malzemeler ile ilgili, kırılma, hareket ettirememe gibi komplikasyonlar (nadir).
Tedavi için nereye başvurmalıyım?
Tedavi için hastanemiz girişimsel radyoloji poliklinik ve doktorlarımıza başvurabilirsiniz.
Doç. Dr. Fahrettin KÜÇÜKAY
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Girişimsel Radyoloji Bilim Dalı Başkanı
