Konu hakkında açıklama yapan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Birgül BÜYÜKKIDAN YELKEN, Mantara bağlı zehirlenmeler Türkiye’de bitki kaynaklı zehirlenmeler içinde en sık görülen gruptur. Türkiye’deki uygun ekolojik koşullar nedeni ile bulunan yüzlerce farklı mantar tipinin birçoğu zehirlidir. Ancak tabiatta yetişen mantarlar arasında zehirli zehirsiz ayrımı yapmak çok güçtür. Bu nedenle yabani mantarlara bağlı zehirlenmeler bazı bölgelerde önemli bir sorun olarak görülmektedir. Yurdumuzda rastlanan mantar zehirlenmelerinin başlıca nedeni ormandan mantar toplama alışkanlığının halen devam etmesidir. Kültür mantarının ise uygun koşullarda saklanmaması özellikle plastik torbalarda uygun olmayan sıcaklıkta muhafaza edilmesi bakteri çoğalmasına yol açmaktadır. Bu nedenle bir gastroenterit tablosu ortaya çıkmaktadır. Birçok olgunun rapor edilememesi nedeni ile mantar zehirlenmelerinin sıklığını belirlemek mümkün olamamaktadır. Mantardan dolayı oluşan zehirlenme, mantarın miktarına, yetiştiği bölgeye, iklime göre değişebilmektedir. Genellikle mantar zehirlenmeleri bulantı, kusma ve karın ağrısı ile başlamaktadır. Daha sonra gelişen klinik tablo zehirlenmeye neden olan mantarın tipine göre değişmektedir. Genellikle, mantar zehirlenmesi bulguları 2-6 saat gibi kısa bir sürede ortaya çıkabilmektedir. Mantarın türüne göre erken dönem bulantı, kusma gibi semptomların yanında gastroenterit, baş ağrısı veya kas ağrısı gibi şikayetler oluşturabilmektedir. Bu şikayetler genellikle 24 saat içinde kendiliğinden gerileyebilmektedir. Diğer bazı mantar türleri (sihirli mantar), halüsinasyonlara, davranış bozukluklarına ve hatta epileptik nöbetlere yol açabilmektedir. Bununla birlikte, ateş, tansiyon ve nabızda yükseklik gibi bulgular da görülebilmektedir. Erken dönemde görülen bu bulgular çoğu zaman birkaç gün içinde düzelirken, daha geç dönemde (48 saat) karaciğer veya böbrek yetersizliği gelişebilmektedir. Özellikle karaciğer yetersizliği gelişen hastalarda, karaciğer nakli gerekebilmektedir ve ölüm oranı yüksektir. Mantar zehirlenmesi bir halk sağlığı sorunudur ve hem sağlık çalışanları hem de toplum bu konuda duyarlı olmak zorundadır. Erken tanı ve tedaviye rağmen, istenmeyen dramatik sonuçlara yol açabilen mantar zehirlenmelerinde önlemini korumaktadır. Bu konuda tüm topluma şu uyarıları yapmak zorundayız; Doğadan topladığınız mantarları yemeyiniz. Unutmayınız ki, mantarlar birbirine benzer ve zehirli olup olmadığını ancak bu konuda uzman olan kişiler ayırt edebilir. Bir bölgede zehirli olmayan bir mantar başka bir bölgede yetiştiğinde zehirli olabileceğinizi aklınızda tutunuz. Pişirme şeklinin zehirli bir mantarı güvenli hale getiremeyecektir. Mantarlar zehirli olmasalar bile duyarlı kişilerde istenmeyen etkiler gösterebilecektir.
