COViD-19 SALGINI DÖNEMİNDE ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLERİN BESLENMESİ HER ZAMANKİNDEN ÖZEL OLMALI !
Ülkemizde engellilik terimi ‘Fiziksel, zihinsel, ruhsal ve duyusal yetilerinde çeşitli düzeyde kayıplar nedeniyle topluma diğer bireyler ile birlikte eşit koşullarda tam ve etkin katılımını kısıtlayan tutum ve çevre koşullarından etkilenen kişi’ anlamında kullanılmaktadır.
İlgili yönetmelikte de bahsedildiği üzere; özel gereksinimli bireyler çevre koşullarından en çok etkilenen gruptur. Diğer insanlara göre hastalığa yakalanma riskleri fazladır ve bakım verenleri ile sık temasları da bu riski artırmaktadır.
Özel gereksinimli bireyin Covid-19 enfeksiyonundan korunmanın en iyi silahı olan; maske, mesafe ve hijyen kurallarına uyumu sağlanması ve hastalığa yakalanma riskini en aza indirebilecek kişisel kalkan olan; ‘’kuvvetli bağışıklık sistemini’’ sağlamak için sağlıklı beslenmesi gerekmektedir.
Özel gereksinimli bireylerde en sık karşılaşılan beslenme problemi; malnutrisyondur. Dünya Sağlık Örgütü malnütrisyonu; büyüme, yaşamın sürdürülmesi ve özgün işlevler için vücudun gereksinmesi olan enerji ve besin ögeleri arasında hücresel bir dengesizlik durumu olarak tanımlamaktadır. Etkilerini genellikle beden ağırlığının olması gereken sağlıklı düzeyin altında ya da üstünde olması ile gözlemediğimiz bu her iki durumda da tedavi gerekli tıbbi beslenme tedavisinin uygulanmasıdır.
Bu sebeple;
Özel gereksinimli bireyin sağlıklı beslenmesinin önüne set çeken;
• Çiğneme, yutma, tükürme, besini ağızda tutma, kusma veya bulantı problemleri ile başa çıkabilmek için gerekirse profesyonel destek alınmalı,
• İdeal beden ağırlığına sahip olması sağlanmalı (Biliyoruz ki Covid-19 Obez seviyor ve obezlerde daha ağır seyrediyor),
• Besin seçme alışkanlığı varsa veya tükettiği besin yelpazesi dar ise beslenmesinde maksimum çeşitliliğe gidilmeli, (En çok seçilen/ sevilmeyen sebzelerdir. C vitaminin en iyi kaynaklarından olan sebzeler beslenmeye eklenmelidir. Mevsime uygun sebzeleri çiğ tüketmek C vitamininden maksimum fayda sağlamamıza yardımcı olur.)
• Meyveler mümkünse herhangi bir işlemden geçirilmeden bol su ile yıkandıktan sonra kabuklu yenilebilenler kabuklu tüketilmeli,
• Bitkisel proteince zengin kurubaklagiller çorba, köfte veya un şeklinde beslenmeye ilave edilmeli,
• Kaliteli protein kaynağı olan süt ve süt ürünleri, et, yumurta beslenmeden eksik edilmemeli, özellikle balık tüketimine önem verilmeli,
• Fındık, ceviz, badem vb. yağlı tohumlar her gün beslenmeye ilave edilmeli,
• Tahıl grubundaki besinler beslenmeden çıkarılmamalı, tam tahıllı ürünler beslenmeye ilave edilmeli,
• Yeterli D vitamini düzeyini sağlamak adına bilinçsizce D vitamini takviyeleri alınmamalı,
• Paketli, yağlı, aşırı tuzlu, şekerli ve kızartılmış ürünlerden uzak durulmalıdır.Bu öneriler, eşlik eden herhangi bir hastalığı olmayan özel gereksinimli bireyler içindir. Eşlik eden herhangi bir hastalığı olan özel gereksinimli bireylerin sağlıklı beslenme planları için mutlaka profesyonel destek alması gerekmektedir.
Unutulmamalıdır ki; otizm, down sendromu, serabral palsi veya öğrenme güçlüğü vb. tanısı olan özel gereksinimli bireylerin sağlıklı beslenmesi hem hayat kalitelerini hem de aldıkları eğitimin yararını artırır. Lütfen, gerekiyorsa profesyonel destek almaktan çekinmeyiniz. Güzel günlere sağlıcakla varmak dileğiyle…
