Nikotin, tütünün içinde yer alan zehirli aktif maddelerden biri olarak tanımlanır ve bedende hızla yayılıp bağımlılık yapma potansiyeliyle çok güçlü olmasıyla bilinir. Bağımlılıkla Mücadele Seferberliği kapsamında ESOGÜ Haber’e açıklamada bulunan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Hastanesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Gülcan Güleç, nikotin ve türevlerinin zararlarını anlatarak bırakmanın yollarına ilişkin bilgilendirmede bulundu.

Günümüzde tütünün sigara olarak kullanıldığını, sigaranın içinde de bağımlılık yapan nikotin ile kanserojen yapan 4 binden fazla maddenin bulunduğunu belirten Prof. Dr. Güleç bu maddelerin vücuda zarar verdiğini, “Ağızdan başlayarak, ağız, soluk borusu, yemek borusu, pankreas, mesane, serviks kanserlerine sebep olabiliyor, en önemlisi akciğer kanserine sebep olabiliyor. KOAH yapabiliyor, koroner arter hastalığı, periferik damar tıkanıklıkları, osteoporoza kadar birçok zararı var” ifadeleriyle dile getirdi. 35 yaşından önce sigarayı bırakmanın beklenen yaşam süresini eksiltmediğini, ancak ne zaman bırakılırsa bırakılsın sigaranın verdiği zararın gittikçe azalabildiğini, 10 yıl sigara içmeyen bir kişinin hiç sigara içmemiş seviyesine inebildiğini söyleyen Prof. Dr. Güleç sigaranın bırakılması durumunda karşılaşılan durumları şöyle özetledi: “İlk önce yoksunluk belirtileri yaşıyorsunuz. Konsantrasyon kaybı, depresif duygu durum, iritasyon, huzursuzluk, sinirlilik, uykusuzluk, iştah artışı ve konsantrasyon kaybı oluyor. En çok konsantrasyon kaybı ve kilo artışından şikayet ediliyor. Gün içinde 15 sigaradan fazla içiyorsanız ve ilk sigaranızı uyandıktan sonraki ilk yarım saatte içiyorsanız bağımlılık şiddetiniz güçlü demektir” dedi.

Ortalama 5-7 denemeden sonra sigaranın bırakılabildiğini söyleyen Prof. Dr. Güleç, “Tekrar tekrar başlamak ve başarısız girişimler kötü mü? Değil. Her başarısız girişimden sonra kendinize ait nerede zorlandığınıza dair bilgiler ediniyorsunuz ve o bilgiyi bir sonraki bırakma girişiminizde düzeltebiliyorsunuz, daha rahat bırakabiliyorsunuz. Sonunda da tamamen sigarasız bir hayata dönebiliyorsunuz. Sigarayı bırakmak için tedavi alabilirsiniz. Genellikle bu yoksunluk belirtilerini yaşamamak için nikotin replasman tedavileri dediğimiz bizim nikotin miktarını azaltan bantlar, inhaleller, sakızlarla nikotin miktarı azaltılabilir. Mücadelede kişinin çabası ve kararlığı çok önemli. Tedavi almaksızın bırakmak da mümkün. Birkaç davranışsal teknik var: Öncelikle neden sigarayı bıraktığınıza karar verip girişimde bulunmalı ve bu karardan 1- 2 hafta sonra bir sigara bırakma günü belirlemelisiniz. Genellikle bu dönemde özel bir gün varsa o güne denk getirmek ve çok yoğun olduğunuz çalışma dönemlerinin içinde olmamasına gayret etmelisiniz. Sigaranın bırakıldığını etrafa haber vermek ve size teklif gelmemesini, ısrar edilmemesini, yanınızda içilmemesini sağlamalısınız. Ailenizde ya da arkadaşlarınızda başka içenler varsa onlarla beraber bırakmayı denemek çok daha faydalı olacaktır” dedi.

Öncelikle sigara miktarının azaltılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Güleç şöyle devam etti: “Yedi adede kadar düşürürseniz günlük tüketim miktarını, daha kolay bırakabilirsiniz, yoksunluk belirtileriniz daha az olabilir. Bunun için ne yapabilirsiniz? Sevmediğiniz bir sigara markasına geçebilir ve haftalık, daha sonra da günlük içilecek sigara miktarını belirleyip o sınırlar içinde kalıp zaman içinde bunun miktarını azaltabilirsiniz. İlk sigaranızı içme zamanını bir saat erteleyebilirsiniz. Sabah kalkar kalkmaz ilk yarım saat içinde sigara içmeyin. Yoğun bir istek duyacaksınız ilk üç beş gün. Zaten yoksunluk belirtileri de 2 ile 4 haftada sona eriyor. O yoğun istek geldiğinde ne yapacağınızı önceden belirlemek gerekiyor. Bulunduğunuz ortamı değiştirmek, duş almak, yürüyüşe çıkmak, spor yapmak, sakız çiğnemek, meyve yemek, derin nefes, gevşeme egzersizleri gibi madde madde bu istekle başa çıkmak için neler yapabileceğinizi önceden belirlemek faydalıdır. Bunun dışında sigara zincirlerinden uzak durmanız gerekiyor. Çakmak, kül tablası gibi malzemeleri ortada bırakmayın. Örneğin sağ elinizle içiyorsanız sol elinizle için o dönemde ve alkol ile sigara arasındaki o ilişkiyi kırabilmek için ilk haftalarda alkollü mekânlardan biraz uzakta durmak, sigara içilen yerlere gitmemeye çalışmak, gidiliyorsa da sigara içmeyen birisi ile gitmek çok faydalı olacaktır. Bunun dışında içmediğiniz her sigara için veya içmediğiniz her paket için o parayı bir kenara biriktirmenizi, kendinize ve etrafınıza neler alabileceğinizi planlamanızı öneririz. Biriken her parayla da bunları almaya başlayıp kendinizi ödüllendirmenizin faydalarını göreceksiniz. Sigarayı bırakabilirsiniz, yeter ki kararlı olun, pes etmeyin!”