Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof.Dr. O. Oğuz ERDİNÇ, 17 Mart Dünya Uyku günü sebebiyle uyku ve uyku bozuklukları hakkında bilgilendirmelerde bulundu;
“Bu özel günün sloganı bu yıl ‘Mışıl mışıl uyu, sağlıklı ol’.
Uyku yaşamımızın yaklaşık 1/3’ünü oluşturan bir süreçtir. Uzun yıllar uykunun pasif bir süreç olduğuna inanıldı. Hatta Yunan mitolojisinde uyku ve ölüm tanrılarının (Hypnos ve Thanatos) ikiz kardeşler olduğundan söz edilir.
Uyku sırasında bilinç değişiklikleri oluşur, vücuttaki kaslar gevşer, çevreyle iletişim azalır veya kaybolur. Uyaranlara verilen yanıt azalır. Hem psikolojik hem de fizyolojik açılardan dinlenme meydana gelir.
Uyku ritmi sirkadyan ritimle ayarlanır. Bu ritim özellikle aydınlık ve karanlığa göre oluşturulur. Gözlerin arka hizasında beyin içinde yer alan suprakiazmatik çekirdek retinadan karanlıkta aktive olup pineal bezden melatonin isimli hormonun salınımına neden olur. Melatonin uykunun gelmesine neden olur.
Sirkadian ritim hormonların düzeylerini de ayarlar. Örneğin stres hormonu kortizol kan düzeyi sabaha karşı en yüksek düzeydedir, saatler ilerledikçe düzeyi düşer.
Vücut ısısı da bu ritimle ayarlanır. Vücut çekirdek ısısı sabaha karşı en düşük düzeye iner.
Uykunun bağışıklık sistemiyle de yakın ilişkisi vardır. Yetersiz uyku bağışıklık sistemini bozarak enfeksiyonlara zemin hazırlar.
Yetersiz uyku ile iştah arasında da ilişki vardır. Uyku tokluk hormonu olarak bilinen leptin salgılanmasına neden olarak iştahı kapatırken, uykusuzluk açlık hissi veren ghrelin isimli hormonun salgılanmasını artırır. Uykusu kaçan kişinin hemen buzdolabına yönelmesi bu şekilde kolayca açıklanabilir.
Yaşla birlikte uykunun şekli değişiklik gösterir. Yaşlandıkça geceleri sık uyku bölünmeleri meydana gelir. Bu nedenle yaşlı grupta ne kadar uyunursa uyunsun gerçek dinlenme hissi kolay kolay oluşmaz. Bu nedenle günün çeşitli zamanlarında uyumalar belirir.
Yeterli uyku belleğimizi güçlendirir, fiziksel ve zihinsel olarak enerjik hissettirir, sistemik hastalıklara, yüksek tansiyon, damar tıkanıklığı, şeker hastalığına yakalanma şansını azaltır, obeziteyi engeller.
Bu özel günde uyku hakkında bilgiler edinelim bu bilgileri paylaşalım.
Sağlıklı uyuyalım, sağlıcakla kalalım. “
