Çocuk Cerrahisi Anbilim Dalı Öğretim Üyesi Öğr.Gör.Dr. Dilşad DERELİ ‘25 Ekim Dünya Spina Bifida Farkındalık Günü’ dolayısıyla Tüm dünyada Spina Bifida Farkındalık Günü olarak kutlanan ve "ayrık omurga" olarak da bilinen Spina Bifida'nın ne olduğu, çocukların idrar yolu sağlığını nasıl etkilediği ve bu konuda neler yapılabileceği ve Spina Bifida ve Çocuklarda İdrar Yolu Sağlığı hakkında bilgilendirmelerde bulundu.
Spina Bifida Nedir?
Spina Bifida, anne karnındaki bebeğin omuriliğinin gelişiminin erken dönemlerinde tam olarak kapanmaması sonucu ortaya çıkan doğuştan bir durumdur. Omurilik, beynimizden kaslarımıza emirler gönderen ve hissetmemizi sağlayan sinirleri içerir. Spina Bifida'da bu sinirler etkilendiği için, çocuklarda yürüme güçlükleri, his kaybı ve en önemlisi idrar kesesi (mesane) ve bağırsak kontrolünde sorunlar görülebilir.
Çocuk Ürolojisi Açısından Neden Önemli?
Spina Bifida'lı çocukların büyük bir kısmında, omurilikteki sinir hasarı nedeniyle mesane (idrar kesesi) düzgün çalışamaz. Buna "nörojenik mesane" diyoruz. Bu durum şunlara yol açabilir:
- İdrar Kaçırma: Mesane idrarı tutmakta zorlanabilir veya tam boşalamadığı için taşma şeklinde kaçaklar olabilir.
- Sık İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE): Mesanede kalan idrar, bakterilerin üremesi için uygun bir ortam oluşturur.
- Böbrek Hasarı Riski: Mesanenin yüksek basınçla çalışması veya idrarın böbreklere geri kaçması (reflü) zamanla böbreklere zarar verebilir. Bu, uzun vadede en ciddi problemdir ve böbrek yetmezliğine kadar gidebilir.
- Unutmayın: Böbreklerimizin sağlığı, yaşam kalitemiz ve ömrümüz için hayati öneme sahiptir!
Ne Yapmalıyız?
Spina Bifida tanısı alan her çocuğun, doğumdan itibaren bir çocuk ürolojisi uzmanı tarafından düzenli olarak takip edilmesi çok önemlidir. Erken teşhis ve doğru yönetimle, yukarıda bahsedilen sorunların çoğu önlenebilir veya kontrol altına alınabilir.
Temel Yaklaşımlar:
- Düzenli Kontroller: Çocuğunuzun mesane ve böbrek sağlığını takip etmek için düzenli ultrason, idrar testleri ve gerektiğinde özel testler (ürodinami gibi) yapılmalıdır.
- Temiz Aralıklı Kateterizasyon (TAK): Birçok Spina Bifida'lı çocukta, mesaneyi düzenli aralıklarla (genellikle günde 4-6 kez) ince bir boru (kateter) yardımıyla tamamen boşaltmak gerekir. Bu yöntem, idrar kaçırmayı azaltır, enfeksiyon riskini düşürür ve böbrekleri korur. Ailelere ve çocuklara bu işlem kolayca öğretilebilir.
- İlaç Tedavileri: Mesanenin aşırı aktif olduğu durumlarda, mesane basıncını düşüren ve kapasitesini artıran ilaçlar kullanılabilir.
- Bağırsak Yönetimi: Bağırsak sorunları da mesane kontrolünü etkileyebilir. Düzenli bağırsak alışkanlıkları oluşturmak için diyet, ilaçlar veya özel yöntemler uygulanabilir.
- Cerrahi Seçenekler: Nadiren, diğer yöntemlerle kontrol altına alınamayan durumlarda, mesaneyi büyütme veya idrarı dışarı atmak için yeni bir yol oluşturma gibi cerrahi müdahaleler gerekebilir.
Ailelere Çağrımız:
- Bilgi Edinin: Spina Bifida hakkında doğru ve güncel bilgilere ulaşın. Doktorunuzdan ve güvenilir kaynaklardan bilgi almaktan çekinmeyin.
- Takibi Aksatmayın: Çocuğunuzun ürolojik kontrollerini düzenli olarak yaptırın.
- Eğitim ve Destek: Temiz aralıklı kateterizasyon gibi yöntemleri öğrenmekten çekinmeyin. Bu, çocuğunuzun bağımsızlığını ve yaşam kalitesini artıracaktır.
25 Ekim Dünya Spina Bifida Farkındalık Günü'nde, bu konuda bilgi sahibi olmanın ve çocuklarımıza en iyi bakımı sağlamanın önemini bir kez daha vurguluyoruz. Unutmayalım ki, bilgi güçtür ve erken müdahale, çocuklarımızın geleceğini şekillendirir.
Sağlıklı günler dileriz.
