Beynimizdeki bomba anevrizma…
Anevrizma, beyin damarlarındaki şişme veya balonlaşma şeklinde tarif edebileceğimiz bir damar hastalığıdır. Çoğunlukla beyin kanamasıyla bazen de büyüyerek beyin tümörü benzeri bulgularla kendini göstermektedir. Beyin anevrizması yüksek ölüm oranıyla korkutucu bir hastalıktır.
50 kişiden biri olabilirsin!
Biliyoruz ki, her 50 kişiden birinde patlamamış bir anevrizma görülmektedir. Eskişehir’de yaşayan insanları örnek aldığımızda, bu şehirde şu anda yaklaşık 12-15 bin arası sağlıklı, hiçbir şikayeti olmayan ve anevrizmasından bi-haber, insanda her an ölümcül beyin kanaması yapacak bir anevrizma bulunabilir. Anevrizma için beyindeki bomba tabiri bu nedenle söylenmektedir.
Kimler risk altında?
Ailesinde daha önce benzer hastalığı olanlar, sigara içenler, yüksek tansiyonu olanlar daha risklidir. Ama bazen altta hiçbir neden de bulunmayabilir. Genel olarak 30-50 yaş aralığında görülse de bebeklik, çocukluk, ileri yaş dönemlerinde de görülebilmektedir.
Ya bomba patlarsa!
Dünyada yaklaşık her 18 dakikada bir anevrizma patlaması gerçekleşmektedir. Eğer anevrizma patlarsa ne olur? Beyin kanaması gerçekleşir. Kanamanın miktarı ve yeri çok önemlidir. Son 10-15 yıldır biliyoruz ki; eğer bir anevrizma patlar ve kanama olursa hastanın ölme ihtimali %40’tır. Yaşayan hastalarda özürlü kalma oranı da %60! Çok korkutucu ve üzücü maalesef.
Korku azalıyor mu?
Teknolojideki gelişmeler en çok biz hekimleri daha çok beyin hastalıklarıyla uğraşan beyin cerrahlarını, nörologları sevindirmektedir. MR ( Manyetik rezonans ), MR anjio (Manyetik rezonans anjio ), tomografi anjio gibi yöntemlerle daha erken tanı koyabilmekteyiz.
Kasıktan bir iğne ile beyin damarlarında gezinti.
Tedavide iki temel yöntem bulunmaktadır. Birisi kapalı ameliyat denilen damar yolu (endovasküler) ile anevrizmanın kapatılmasıdır. Kasıktan girilerek, katater adı verilen çeşitli aletler ile beynin içindeki en ince damarlara ulaşabilmektedir. Anjio laboratuvarında yapılan bu işlemde anevrizma koil, stent, akım yönlendirici adı verilen çeşitli materyallerle kapatılmaktadır. İşlem yaklaşık bir saat sürmektedir. Herhangi bir ameliyat yarası olmadan hasta tedavi edilmektedir.
Altın standart mikroskopik klipleme yani ameliyat!
Bu hastalığın tedavisindeki temel yöntem ameliyatla anevrizmanın kapatılmasıdır. Açık ameliyat ya da kapalı ameliyat birbirlerinin alternatifi değildir. Bazı durumlarda ameliyat ile klipleyerek bazı durumlarda endovasküler yol ile ameliyatı yapılmaktadır. Birbirlerinden üstünlüklerinden ziyade birbirlerini tamamlayıcı yöntemlerdir. Hangi yöntemi seçileceği anevrizmanın durumuna göre değişir. Tecrübeli bir ameliyat ekibi olmadan sadece damarsal işlemle tedavi yapılması uygun değildir.
Peki ya biz, şehrimiz, üniversitemiz?
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Türkiye'de hem endovasküler hem de cerrahi tedavinin, birlikte yapıldığı, bir beyin cerrahi merkezidir . Beyin cerrahisi ve Nöroloji bölümleri çalışıp hastaları birlikte değerlendirip karar vermektedir ve birlikte tedavi etmektedir. Eskişehir olmak üzere çevre iller Bilecik, Kütahya, Afyon, Uşak’tan Erzurum’a Türkiye’nin hemen hemen her yerinden hastalar bazen acil bazen de randevulu şekilde gelmektedir. Sadece geçen yıl ortalama 200 beyin anevrizma ameliyatı, 100 civarı endovasküler-kapalı anevrizma ameliyatı gerçekleştirilmiştir. Elbette hastalığın tabiatı nedeniyle her hastada yüzler gülmeyebilir ama başarı oranlarımız dünyadaki diğer merkezlere benzerdir. Başarı ve başarısızlık sebebi işlem kaynaklı değil hastalık kaynaklı olmaktadır.
Ameliyatlar yeterli mi?
Maalesef bu hastalıkta özellikle de kanamış anevrizma varlığında, sadece anevrizmayı kapamayla işimiz bitmeyebilir. Kanamadan günler sonra bile vazospazm dediğimiz damar tıkanıklığı, hidrosefali (beyinde su toplanması), tuz kaybetme gibi çok çeşitli komplikasyonlar görülmektedir. Bu komplikasyonlar da kanamanın kendisi kadar tehlikeli olabilmektedir. Bu nedenle hastalara yoğun bakım hizmetinin en üst düzeyde verilmesi gerekmektedir. Üniversite hastanemizde donanımlı bir beyin cerrahi yoğun bakım ünitesi bulunmaktadır. Bu ünitede nöroloji, anestezi hatta çocuk hastalarda çocuk hekimleriyle birlikte çalışılması en büyük avantaj sağlamaktadır.
Son olarak,
Üniversite hastanemizde yeni açılan anjio ünitesi artan ihtiyaç ve yoğunluğu giderebilecektir. Bunun yanında büyük bir yoğun bakım merkezi de yakın bir zamanda hizmet verecektir. Bu bakımdan şanslı olduğumuzu biliyor hastane yöneticilerimize teşekkür ediyoruz.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi
Beyin ve Sinir Cerrahisi Anabilim Dalı Yrd. Doç. Dr. Emre ÖZKARA
