Hepatit C, hepatit C virüsü (HCV) ‘nun neden olduğu hem akut hem de kronik seyreden bir enfeksiyon hastalığıdır. HCV Bulaşı olduktan 2-6 ay süren kuluçka sonrası virusun karaciğere yerleşmesi ile akut HCV enfeksiyonu gelişir ancak genellikle hiçbir belirti vermeden seyreder. Sarılık, bulantı kusma, iştahsızlık gibi belirtiler hastaların çok azında gözlenir. HCV bulaşı olmuş kişilerin %15-45 inde 6 ay içinde virüs kendiliğinden vücuttan temizlenebilir. Geri kalan %60-80 inde ise virüs vücutta yerleşir ve kronik HCV enfeksiyonu gelişir. Kronik HCV enfeksiyonu olanların ise 20 yıl içinde %15-30 ‘u siroz ve karaciğer kanseri riski ile karşı karşıya kalır.
Kronik HCV enfeksiyonunun yüksek oranda görülen bu olumsuz sonuçları nedeniyle tanımlanması hastalığın hem tedavi edilmesi hem de başkalarına bulaştırma zincirinin kırılması açısından çok önemlidir. Tüm Dünya’da 150 milyondan fazla insan HCV ile yaşamaktadır. Ancak virusu taşıyanları sadece beşte biri durumlarından haberdardır. Türkiye’de hastalığın görülme sıklığı %0.5-1 dir. Kronik HCV enfeksiyon tanısı genellikle tesadüfen, başka sağlık problemi, evlilik öncesi ya da kan bağışı sırasında yapılan testler sonucu ortaya çıkmaktadır. HCV kan yolu ile bulaşan bir virüstür. Bulaşın en önemli kaynağı HCV virusunu taşıyan kişilerdir. Damar içi madde enjeksiyonunda ortak enjektör kullanımı, sağlık hizmet sunumunda enjektörlerin ya da medikal malzemenin steril edilmeden kullanımı, tarama yapılmadan kan transfüzyonu en sık bulaş yoludur. Bunun yanında çok az oranda cinsel temas ve enfekte anneden bebeğe de bulaşabilir. Tokalaşmak, sarılmak, aynı kaptan yiyip içmek vb sosyal ilişkiler ile ise bulaşmaz. HCV ‘den korunmak için bir aşı bulunmamakta, riskli davranışlardan kaçınmak tek korunma yolu olarak gözükmektedir.
Bu nedenle riskli gruplarında HCV için test yapılması hastalığın saptanmasında önemli rol oynamaktadır. Hepatit C virüs bulaş için risk grupları şunlardır. Uyuşturucu kullananlar, enfeksiyon kontrol önlemleri yetersiz kan verilmiş ya da ameliyat, diş tedavisi, tıbbi müdahale vb. uygulanmış olanlar, HCV taşıyan kişilerin cinsel eşleri ve çocukları, traş bıçağı, tırnak makası vb. malzemeleri ortak kullanan aile bireyleri, HIV li kişiler, mahkumlar, akupunktur, kulak deldirme, dövme ve piercing yapılmış, güvenli olmayan cinsel ilişki öyküsü olan kişiler. Hepatit C ilk aşamada kanda anti-HCV testi yapılarak kolayca tanımlanabilmektedir.
Sevindirici olan günümüz koşullarında artık %95 üzerinde HCV ‘yi vücutta kalıcı bir şekilde uzaklaştıran yeni tedavi seçenekleri bulunmasıdır. Bunlar HCV ‘na doğrudan etkili antiviral ilaçlar olarak anılmakta olup, HCV tedavisinde bir çığır açmış görünmektedir. Tüm ilaçlar ağız yolu ile alınmaktadır. Yan etkileri az ve hastalar tarafından kolay tolere edilmektedir. Tedavi süresi virusun ve hastalığın dönemine göre 3 ya da 6 ay sürmektedir. Tüm Dünya’da yüksek fiyatla ulaşılabilen bu ilaçlar Sağlık Bakanlığımızın büyük girişimi sonucu Haziran 2016 itibarı ile Sağlık Uygulama Tebliğinde‘’alternatif geri ödeme modeli’’ şeklinde geri ödeme kapsamına alınmak sureti ile en kolay ve ucuz olarak hizmete dahil edilmiştir. Sağlık güvencesi olan ve gerekli doktor raporunu alan tüm hastalara doğrudan devlet tarafından belirlenen merkezlerden olmak üzere bedelsiz tedavi imkanı sağlanmıştır. Tedavi alabilecek hastaların belirlenmesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Gastroenteroloji bölümlerince yapılabilmektedir. Her hasta bir kez tedavi hakkına sahiptir. Yani hastalarımızın tedavi uyumu hasta-doktor iletişimi öncelikli olan bir tedavi şeklidir. Bu noktada tedaviden yararlanabilecek hastaların tespiti çok önemli. Öncelikle riskli kişilerin HCV için test edilip uygun vakaların tedavi edilmesi HCV enfeksiyonunun bulaş zincirinin kırılmasında en önemli basamaktır.
Sonuç olarak kronik HCV enfeksiyonu olanların günümüzde başarısı çok yüksek doğrudan etkili ilaçlarla tedavi edilmesi, HCV bulaşı için risk taşıyan grupların hangi nedenle sağlık hizmeti aldığına bakılmaksızın risk devam ettiği sürece yılda bir kez olmak üzere test edilmeleri ve gerekli olanlara tedavi konusunda danışmanlık verilmesi günümüzde binlerce hastanın Hepatit C den kurtulmasında ve hastalığın kontrol altına alınmasında çok önemli bir gerekliliktir.
