MİLYONLARCA KAYIP HEPATİTLİ OLGUYU BULMALIYIZ
Hepatit, A, B, C, D ve E olarak adlandırılan beş ana hepatit virüsü tarafından oluşturulan viral bir enfeksiyon hastalığıdır. Her yıl 1.34 milyon ölüm yükü, salgınlar ve yayılma potansiyeli nedeniyle en büyük küresel sağlık tehditlerinden biri olmaya devam etmektedir. Karaciğer kanseri nedeniyle ölümlerin üçte ikisinin nedeni hepatit B ve C virüsleridir. Dünya’da viral hepatit ile yaşayan 325 milyon insandan, 290 milyondan fazlası yani 10 kişiden 9’u Hepatit B veya hepatit C ile bilmeden yaşıyor. Tüm dünya’da tarama, tanı ve tedavi bakımdan büyük bir planlama olmadığı sürece, daha fazla insan enfekte olacak ve yaşamlar kaybedilmeye devam edecektir. Dünya Sağlık Örgütü 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü'nde, dünyanın her yerinden insanları harekete geçmeye ve “kayıp milyonları” bulmak için farkındalık yaratmaya çağırmakta.
Hepatit B, enfekte bir kişinin kanı veya diğer vücut sıvılarıyla temas yoluyla bulaşır. Doğum sırasında anneden bebeğe, korunmasız cinsel temas ve ilaç enjekte etmek için ortak şırınga kullanımı, tıraş bıçağı veya diş fırçası paylaşımı ile bulaşabilir.
Hepatit B aşısı enfeksiyonun önlenmesinde en etkili yoldur. Tüm yenidoğanlar , genç erişkinler ve risk grubundaki erişkinler aşılanmalıdır. Aşısız olanlarda temas riskini azaltmak için; her türlü iğnenin ortak kullanımından kaçınılmalıdır. Korunmalı cinsel temas, kan temas olan kişisel araçların (traş bıçağı, tırnak makası, cımbız, diş fırçası vb.) ortak kullanımından kaçınılması gerekmektedir.
Halen hepatit B için kesin bir tedavi bulunmamasına rağmen, etkin antiviral ilaçlar ile virüs çoğalması baskılanarak karaciğer sirozu ve karaciğer kanseri gibi neden olabileceği komplikasyon riskini büyük ölçüde azalmaktadır.
Hepatit C kandan-kan yoluna temas ile bulaşır. Güvenli olmayan enjeksiyon uygulamaları, tıbbi ekipmanın yetersiz sterilizasyonu ve tarama yapılmadan kan ve kan ürünleri verilmesi en yaygın yollardır. Kan içeren belirli cinsel temaslar yoluyla da bulaşabilir. Cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonların varlığı ile risk artabilir.
Halen hepatit C için aşı bulunmamaktadır. Her türlü iğneler ve diş fırçaları, usturalar veya tırnak makası gibi delici kesici aletleri enfekte bir kişiyle paylaşmaktan kaçınmak gerekir.
Kronik HCV enfeksiyonu yeni tedavi seçenekleri ile %100 e yakın oranda tedavi edilebilmektedir.
Hepatit B için etkili aşıların ve tedavilerin mevcudiyeti ve hepatit C'nin tedavisi ile viral hepatitin ortadan kaldırılması mümkün olmakla birlikte, teşhis- tedaviye daha kolay ve daha ucuz erişim, hastalık ve risklerin daha iyi anlaşılması şarttır. Nihai hedef hepatitleri ortadan kaldırmak olduğu için en öncelikli konu ise iyi bir planlama ile virüs taşıdığını bilmeyen insanları bulmaktır.
Prof. Dr. Elif DOYUK KARTAL
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
