Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur BİLGE “Dünya Tuza Dikkat Haftası”(20-26 Mayıs 2024) ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Tuzun Üzerine Işık Tutmanın Zamanı Geldi
Dünya Tuza Dikkat Haftası, kalp-damar sağlığını korumak ve diğer birçok hastalığın önlenmesine yardımcı olmak için toplumda tuz tüketimini azaltmaya yönelik uygulanmaları teşvik etmeyi amaçlayan bir haftadır. Bu yılın teması, birçok işlenmiş ve ultra işlenmiş üründeki "gizli" tuz (sodyum) sorununu vurgulayan "Tuz üzerine spot ışığı tutmanın zamanı geldi" olarak belirlendi. Birçok ülkede, diyetteki sodyumun dörtte üçü ekmek, soslar, krakerler, kurabiyeler, hazır yemekler, işlenmiş etler ve peynirler gibi aşırı işlenmiş ve işlenmiş gıdalardan gelmektedir.
Aşırı tuz/sodyum tüketiminin kan basıncını olumsuz yönde etkilediği ve hipertansiyonu, kalp krizini ve inmeyi tetiklediği bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), yetişkin başına günlük olarak tüm kaynaklardan toplam 5 g/tuzdan (< 2 g sodyum) daha az tüketilmesini önermektedir. Dünya genelinde yetişkinlerin günde ortalama 10,7 gram tuz tükettiği bilinmektedir, bu, fizyolojik gereksinimin çok üzerindedir ve önerilenin 2 katından fazladır. Türkiye’de kişi başı günlük tuz tüketimi 9,9 gramdır ve DSÖ tavsiyesinden oldukça yüksektir.
Tuz/sodyum tüketiminin azaltılması, hipertansiyon ve kalp-damar hastalıklarının önlenmesinde en uygun maliyetli tedavidir. Bunu başarmak için; Gıda ürünleri daha az tuz/sodyum içerecek şekilde yeniden hazırlanmalıdır. Yemekler tuzsuz pişirilmeli, baharatlar ile tatlandırılmalıdır.
Öneriler; Gıdalarınızı mümkün olduğunca taze yiyin ve sıfırdan kendiniz pişirin. Yemeğinize tuz eklemeyin. Tuzluğu masanın dışında bırakın ve yemek pişirirken yemeğe tuz eklemekten kaçının. Çok fazla tuz içerebilecekleri için daha az işlenmiş gıda tüketin ( Örneğin: paket veya konserve etler – salam, sosis, kızartmalar, tütsülenmiş ürünler, konserve veya paket çorbalar, hazır yemekler, pizzalar)
Yiyeceklerinizi tuz yerine otlar, baharatlar, sarımsak ve karabiber kullanarak tatlandırmayı deneyin. Zamanla tuz zevkinizin azalacaktır. Tuzlu yiyecek alımınızı azaltın: ( cips, tuzlu fındık, tuzlu bisküvi, peynir, soya sosu ve paket yemek). Deniz tuzu, kaya tuzu, sarımsak tuzu ve sofra tuzu aynı sodyum içeriğine sahiptir, bunları kullanmayın. Son zamanlarda kullanılan potasyum tuzları ise hemodializ, hastaları ve böbrek hastalarında kullanılmamalıdır. Ayrıca normal bireylerde de kanda potasyum yüksekliğine neden olabileceği bilinmelidir. Paketli gıdalardaki tuz içeriklerine mutlaka edin.
